Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że zasadniczo małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca stworzył jednak możliwość łącznego opodatkowania dochodów małżonków. Mogą oni rozliczyć się razem, o ile spełnione zostaną warunki określone w ustawie o pdof, (szerzej na ten temat w zakładce "Wybór sposobu rozliczania").
Jeżeli wskazane warunki są spełnione, to podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków. Ze wspólnego opodatkowania można skorzystać nawet wówczas, gdy drugi z małżonków nie uzyskał w danym roku żadnych dochodów.
Rozliczenie przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją
Przy metodzie wyłączenia z progresją, dochody uzyskane za granicą korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego w Polsce, jednak dochody te trzeba uwzględnić przy obliczaniu stawki podatkowej mającej zastosowanie do opodatkowania dochodów, które podatnik uzyskał w Polsce.
Osoba, która uzyskała wyłącznie dochody za granicą podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody wyłączenia z progresją, co do zasady, nie musi składać w Polsce rocznego zeznania podatkowego. Przy czym nie ma przeszkód, aby skorzystała z możliwości łącznego opodatkowania małżonków.
Jeśli jedno z małżonków uzyskało dochody za granicą i w kraju, a drugie tylko w kraju, wówczas podatek dochodowy oblicza się od połowy dochodów uzyskanych przez małżonków w Polsce, ale przy zastosowaniu wyliczonej stopy procentowej. Obliczony podatek mnoży się przez dwa. Przy czym stopę procentową wylicza się z uwzględnieniem dochodu osiągniętego za granicą.
Przykład
Małżonkowie Maria i Zbigniew spełniają ustawowe warunki do złożenia wspólnego zeznania podatkowego.
| W 2014 r. małżonkowie uzyskali następujące dochody: | |||
| - | pani Anna z pracy najemnej wykonywanej w Polsce (po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodów, pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne i odliczenia wykazane w załączniku PIT/O) | ||
| - | pan Zbigniew: | ||
| • | z pracy najemnej wykonywanej w Wielkiej Brytanii (po pomniejszeniu o przychody zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 updof, przeliczeniu na złote i pomniejszeniu o koszty uzyskania przychodów) | 80.000 zł, | |
| • | z działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce (dochody opodatkowane według skali podatkowej) | 10.000 zł. | |
Do dochodów uzyskanych przez pana Zbigniewa z pracy na terytorium Wielkiej Brytanii, w myśl polsko-brytyjskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją.
Dochody uzyskane z pracy najemnej za granicą, do których ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, należy wykazać w części H zeznania PIT-36 za 2014 r., w wierszu zatytułowanym "Dochody osiągnięte za granicą, o które zwiększona jest podstawa obliczenia podatku do ustalenia stopy procentowej (…)", w poz. 174 lub 175. Trzeba je również wykazać w załączniku PIT/ZG - część C.1, poz. 8. Co ważne, dochodów tych nie wykazuje się w części D "Dochody/straty ze źródeł przychodów" zeznania PIT-36.
Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
Przeliczenia na złote uzyskanych za granicą przychodów z pracy najemnej (pomniejszonych o równowartość 30% diet zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 20 updof), obliczenia kwoty dochodu jako nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, a także obliczenia stopy procentowej dokonuje się poza formularzem podatkowym.
Przypadek I - małżonkowie rozliczają się wspólnie
Obliczenie stopy procentowej:
Według tej stopy procentowej oblicza się podatek od dochodu uzyskanego w kraju, podatek ustala się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.
Podatek od dochodów uzyskanych w Polsce, tj. od kwoty 65.000 zł [(120.000 zł + 10.000 zł) : 2] obliczony według ustalonej stopy procentowej wynosi 13.045,50 zł (65.000 zł x 20,07%). Następnie podatek mnoży się przez 2, co daje kwotę 26.091 zł.
Przypadek II - małżonkowie rozliczają się indywidualnie
Podatek od dochodów żony obliczony według skali podatkowej wynosi 25.870,06 zł.
Podatek dochodowy obliczony z zastosowaniem stopy procentowej od dochodów męża wynosi 1.808 zł, co wynika z następującego wyliczenia:
Przy indywidualnym rozliczeniu małżonków podatek dochodowy obojga małżonków w sumie wynosi 27.678,06 zł, a przy rozliczeniu wspólnym 26.091 zł.
W tym przypadku wspólne rozliczenie małżonków jest korzystniejsze. Małżonkowie wybiorą tę formę rozliczenia. Wypełnią formularz PIT-36, w którym zaznaczą w poz. 6 kwadrat nr 2
Zwracamy uwagę, że w niektórych przypadkach złożenie wspólnego zeznania podatkowego przez małżonków może być nieopłacalne.
Przykład
Małżonkowie Agata i Sebastian spełniają ustawowe warunki do złożenia wspólnego zeznania podatkowego.
W 2014 r. małżonkowie uzyskali następujące dochody:
Do dochodów uzyskanych przez pana Sebastiana z pracy na terytorium Niemiec, w myśl polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (Dz. U. z 2005 r. nr 12, poz. 90), ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją.
Przypadek I - małżonkowie nie skorzystają z możliwości wspólnego rozliczenia podatku
Pan Sebastian w 2014 r. uzyskał tylko dochód z pracy wykonywanej w Niemczech, który na mocy polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jest wolny od podatku. Wobec tego nie musi składać zeznania za 2014 r.
Natomiast podatek dochodowy obliczony od dochodu uzyskanego przez panią Agatę w 2014 r. wyniesie 2.683,98 zł.
Przypadek II - małżonkowie rozliczają się wspólnie
Jeżeli małżonkowie zdecydują się na złożenie wspólnego zeznania podatkowego za 2014 r., to łączny podatek obliczony z zastosowaniem stopy procentowej wyniesie 3.013,20 zł, co wynika z następującego wyliczenia:
Według tej stopy procentowej oblicza się podatek od dochodu uzyskanego w kraju, podatek ustala się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.
Tak więc podatek od kwoty 9.000 zł [18.000 zł : 2] obliczony według ustalonej stopy procentowej wyniesie 1.506,60 zł (9.000 zł x 16,74%). Następnie podatek mnoży się przez 2, co daje kwotę 3.013,20 zł.
Z porównania obciążenia podatkowego, które wystąpi w obu przypadkach wynika, że w omawianej sytuacji, złożenie wspólnego zeznania podatkowego przez małżonków jest niekorzystne.
Metodę wyłączenia z progresją (np. w stosunku do przychodów uzyskanych z pracy najemnej za granicą) obecnie przewidują umowy, które Polska zawarła m.in. z następującymi państwami: Albanią, Austrią, Chorwacją, Czechami, Danią, Estonią, Finlandią, Francją, Grecją, Hiszpanią, Irlandią, Litwą, Łotwą, Niemcami, Norwegią, Portugalią, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwecją, Ukrainą, Włochami oraz Wielką Brytanią i Północną Irlandią).
Pełny wykaz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania dostępny jest w serwisie www.przepisy.gofin.pl
Rozliczenie przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia
Przy metodzie proporcjonalnego odliczenia, dochody uzyskane za granicą podlegają opodatkowaniu w Polsce, przy czym podatek zapłacony za granicą jest zaliczany na poczet podatku należnego w Polsce (do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie).
Oznacza to, że:
W tym przypadku ustalenie podatku od dochodów krajowych i zagranicznych wygląda analogicznie, jak ustalenie podatku tylko od dochodów krajowych. Dopiero od podatku wykazanego w poz. 177 zeznania PIT-36, odejmuje się podatek zapłacony za granicą. Należy pamiętać, że odliczenie to nie może przekroczyć tej części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w obcym państwie. Tak ustaloną kwotę podatku podlegającego odliczeniu wpisuje się do poz. 179 lub 180 zeznania PIT-36.
|
Osoba, która za granicą uzyskała dochody podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, ma obowiązek złożyć w Polsce zeznanie podatkowe, nawet jeżeli w naszym kraju nie uzyskała żadnych dochodów. |
Małżonek, który uzyskał dochody za granicą, musi dołączyć do zeznania PIT/ZG (informacja o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym podatku). Trzeba pamiętać, że informację tę małżonkowie składają samodzielnie (bez względu na to czy rozliczają się indywidualnie, czy wspólnie z małżonkiem) i odrębnie dla każdego państwa uzyskania dochodów.
Metoda proporcjonalnego odliczenia ma zastosowanie do dochodów uzyskanych m.in. z pracy Belgii, Holandii, USA.
Przypominamy, że osoby, które za granicą uzyskały dochody m.in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.
Rozliczenie z nierezydentem
Stosownie do art. 6 ust. 3a updof, ze wspólnego opodatkowania mogą również korzystać:
Wymaga to jednak łącznego spełnienia następujących warunków:
Zwróć uwagę
Podatnicy rozliczający się wspólnie z małżonkiem, na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej będą musieli udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym osoby te mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.